Uitkering wegens betalingsonmacht van de werkgever: faillissementsuitkering

Wat als je werkgever je loon niet meer kan betalen? In geval van zogenaamde betalingsonmacht van de werkgever, waardoor hij  de loonbetalingsverplichtingen niet kan nakomen, kan het UWV gedurende een bepaalde periode die betalingsverplichtingen overnemen.

De werknemer moet dan wel tijdig melding maken van die betalingsachterstand bij het UWV. Het UWV  neemt dan tijdelijk de loonbetalingen over, terwijl er formeel nog geen sprake is van werkloosheid. In de praktijk wordt gesproken van een faillissementsuitkering. Dit is echter niet helemaal correct omdat de uitkering niet alleen wordt verstrekt bij faillissement   maar ook bij andere vormen van betalingsonmacht.
Doel van de regeling is dat niet alle werknemers afzonderlijk een vordering moeten indienen.

Wanneer sprake is van betalingsonmacht (1), wat je moet doen om in aanmerking te komen voor  zo’n faillissementsuitkering (2) en welke betalingsverplichtingen het UWV precies overneemt (3), wordt hierna toegelicht.

1 Betalingsonmacht werkgever

De mogelijkheid dat het UWV de loonbetalingsverplichtingen van de werkgever tijdelijk overneemt, is aanwezig bij betalingsonmacht van de werkgever. Van betalingsonmacht is sprake:

1.  Als surseance van betaling is verleend
2.  Als het faillissement van de werkgever is uitgesproken
3.  En ook als de werkgever blijvend en collectief heeft opgehouden   te betalen.

1. Surseance van betaling wordt verleend door de rechtbank. De rechter stelt dan een bewindvoerder aan om financieel orde op zaken te stellen. Bij surseance hoeft de werkgever tijdelijk de schulden die zijn ontstaan voor de surseancedatum niet te betalen. De bewindvoerder zal vervolgens onderzoeken of het mogelijk is om alsnog  de schulden af te lossen of dat een betalingsregeling met de schuldeisers getroffen kan worden. Als dat lukt zal  de rechter surseance opheffen. Als dat niet lukt dan wordt de surseance omgezet in een faillissement.
   
   De werkgever mag tijdens de surseance gewoon werknemers ontslaan, maar daarvoor heeft hij wel de toestemming van de bewindvoerder nodig en een ontslagvergunning van het UWV. De opzegtermijn is ook korter dan gebruikelijk, namelijk net zolang als bij een ontslag  tijdens een faillissement, zoals hierna omschreven.
   
   
2. Soms hoor je dat een schuldeiser of de werkgever zelf dreigt om een faillissement aan te vragen. Maar hoe weet je of het bedrijf echt failliet is?
   Een faillissement wordt uitgesproken door de rechter. En vervolgens wordt het ingegeven in het faillissementsregister. Daar is dus precies na te gaan of je werkgever nu wel of niet failliet is.
   
   Tegelijk met de faillietverklaring stelt de rechter een curator aan. Het is zijn taak om de boedel te gelde te maken en uit die opbrengsten de schulden zoveel als mogelijk af te lossen.
   De curator zal in ieder geval  alle of zoveel mogelijk arbeidsovereenkomsten opzeggen om kosten te besparen. Voorts zal hij onderzoeken of het bedrijf geheel of gedeeltelijk kan worden voortgezet of overgenomen.
   
   De curator mag alle arbeidsovereenkomsten opzeggen zonder dat hij daar een ontslagvergunning van het UWV voor nodig heeft. Dat bespaart tijd. Voor de curator gelden  geen opzegverboden, ook niet als je bijvoorbeeld ziek bent of een tijdelijke arbeidsovereenkomst hebt waarin geen tussentijdse opzeggingsmogelijkheid is geregeld. Ook is de opzegtermijn korter. In beginsel geldt de wettelijke of de in de arbeidsovereenkomst afgesproken opzegtermijn, echter tot een maximum van 6 weken.  
   De curator stuurt vervolgens meestal  de werknemers naar huis, zodat tijdens de opzegtermijn veelal niet gewerkt hoeft te worden.  Maar als de curator dat wil,moet je gewoon doorwerken. Tijdens de opzegtermijn ben je immers nog gewoon in dienst. De curator is  dan de baas en hij kan bepalen dat bepaalde werkzaamheden nog afgemaakt moeten worden.
   
   
3. De werkgever verkeert in een toestand dat hij blijvend heeft opgehouden te betalen als het  duidelijk is dat hij tegenover alle werknemers, of een flink deel daarvan, zijn betalingsverplichtingen niet is nagekomen omdat hij dat niet kon.
   Het komt voor dat er geen sprake is van betalingsonmacht, maar van betalingsonwil van de werkgever. In dat geval gaat deze regeling niet op en zal de werknemer zelf moeten procederen om zijn  achterstallig loon te verkrijgen.

2 Wat moet je doen bij betalingsonmacht van de werkgever?

Allereerst is het goed om een brief te schrijven aan je werkgever, waarin je betaling van je loon of vakantiegeld vordert. Het beste is om de brief aangetekend te verzenden en om betaling binnen 5 dagen te verzoeken.

Als de betaling dan toch uitblijft en als je  denkt dat je werkgever in financiële problemen zit en daarom geen loon of vakantiegeld aan jou heeft uitbetaald, dan moet je dat meteen melden bij het UWV . Om precies te zijn moet een werknemer binnen een week nadat de betalingsonmacht aan hem duidelijk is geworden , hiervan aangifte doen bij het UWV en in ieder geval binnen 26 weken een faillissementsuitkering aanvragen. Gebeurt dat niet dan kun je je recht op een faillissementsuitkering kwijt raken.

Als er een surseance van betaling of faillissement is uitgesproken, hoef je geen vordering in te dienen bij de werkgever of de curator maar moet je zo spoedig mogelijk doch uiterlijk binnen 26 weken,  bij   het UWV een faillissementsuitkering  aanvragen. 

 3 Wat omvat de faillissementsuitkering?

Welke betalingsverplichtingen neemt het UWV van werkgever over, als die zijn werknemers niet meer kan betalen?

• Loon over de laatste 13 weken voorafgaand aan de dag van de opzegging (dat wil zeggen beëindiging van het dienstverband)
• Loon over de opzegtermijn.
  Let op; Het UWV neemt de het loon over de opzegtermijn niet over als de werknemer niet beschikbaar is om arbeid te aanvaarden. Een uitzondering wordt gemaakt voor de werknemer die niet beschikbaar is wegens ziekte of zwangerschapsverlof over maximaal een jaar. En voor de werknemers die tijdens de opzegtermijn moeten doorwerken op verzoek van de curator doorwerken om lopende zaken af te wikkelen.
• Vakantiegeld en niet opgenomen vakantiedagen over  maximaal een jaar voorafgaande aan  het einde van het dienstverband.
• Overige betalingsverplichtingen.
  Het loonbegrip wordt ruim opgevat. Ook andere betalingsverplichting kunnen loon vormen en tot de overnameverplichting van het UWV behoren. Te denken valt aan winstdelingsuitkeringen , gratificaties of eindejaarsuitkeringen. Van dit soort betalingen zal het UWV wel  bewijzen willen zien. Als het gaat om jaar bedragen zal het UWV een evenredig bedrag overnemen.
• En tot slot zal het UWV ook de pensioenpremies over maximaal een jaar voldoen aan het pensioenfonds of de verzekeraar.